GUESS WHO'S COMING TO DINNER (1967)

REŽIJA: Stanley Kramer

ULOGE: Katharine Hepburn, Sidney Poitier, Spencer Tracy, Katharine Houghton

O Sidniju Poatjeu ovde se govorilo relativno često, mnogo i rado. S pravom, rekao bih, jer je malo glumaca postiglo koliko on, ne samo za sebe, već i za čitavu jednu rasu. Turbulentna su to vremena bila i svaki film u kom bi se pojavio (jer je većina njih bila obojena problemom rase) izazvao bi oštru polemiku, ostavivši malo koga ravnodušnim.

Godina 1967. bila je veoma važna za pripadnike crne populacije. Martin Luter King je još uvek bio živ, zdrav i vrlo angažovan, blaxploitation filmovi nisu još bili na horizontu ali su se gotovo mogli namirisati, a gospodin Poatje se tog leta pojavio u čak dva istaknuta ostvarenja: u jednom od njih, detektivskoj triler-drami In the Heat of the Night, uzvraća belcu šamar (iju!), dok u Guess Who's Coming to Dinner nalazi novi način da pročačka svest prosečnog zatucanika – videćete i kako.

IN THE HEAT OF THE NIGHT (1967)

REŽIJA: Norman Jewison

ULOGE: Sidney Poitier, Rod Steiger, Warren Oates, Quentin Dean, James Patterson, Lee Grant

Četrnaest je punih godina prošlo otkako smo zaobišli digitalnu zvrčku po imenu Y2K, što će reći da smo sasvim fino gacnuli u prvi vek trećeg milenijuma, pa, ipak, nesreća po imenu rasizam nas i dalje pohodi nesmanjenim intenzitetom. Prava su, na papiru barem, jednaka za sve, ravnopravnost je – formalno – na snazi, ali u nekim osobama još uvek postoji netrpeljivost i mržnja prema ljudima koji imaju više ili manje pigmentiranu kožu od njihove. I ova malena zemlja u kojoj živimo pati od povremenih izliva rasnih negodovanja: ako nije u pitanju diskriminacija Roma, onda su na udaru azilanti ili fudbaleri iz raznih afričkih zemalja koji imaju tu nesreću da završe u nekom našem klubu.

LILIES OF THE FIELD (1963)

PIŠE: Darko Jovanov

REŽIJA: Ralph Nelson

ULOGE: Sidney Poitier, Lilia Skala, Stanley Adams, Dan Frazer, Ralph Nelson

Nakon što su kraj pedesetih i početak šezdesetih godina prošlog veka doneli sedmoj umetnosti određenu dozu liberalizacije, tamnoputi likovi u holivudskim filmovima su počeli igrati značajnije uloge no ranije. Ti projekti su i tada bili više „istraživačkog“ karaktera, pošto su, za promenu, prvi put pripadnici crne rase bili junaci, delajući neovisno od belaca, ali se u njima i dalje osećao težak, ustajao zadah poremećenog robovlasničkog poretka i rasne nejednakosti koja je dugo okivala Sjedinjene Države.

Netrpeljivost među rasama simbolično je opisana u filmu The Defiant Ones (1958), u kome jedan beli i jedan crni zatvorenik beže iz zatvora vezani lancima; primorani su na saradnju, ali im međusobni prezir odvlači pažnju i umanjuje šanse za konačno izbavljenje. A Patch of Blue (1965), zatim, donosi priču o slepoj belkinji koja se zaljubljuje u čoveka tamne puti, ne znajući hromatske pojedinosti osobe ka kojoj je uperena njena naklonost. A godina 1967. je donela čak dva kultna naslova obojena rasnom tematikom – Guess Who’s Coming to Dinner, o međurasnoj ljubavi i odjeku koji ona ima u jednoj beloj porodici, i In the Heat of the Night, koji nas uvodi u mračni svet kriminala jednog južnjačkog gradića. Znate li šta je zajedničko svim ovim filmovima, sem tog kontrasta koji mori naše društvo već vekovima? Dve reči: Sidni Poatje.